Rola i zadania systemów odgromowych

Instalacje ochrony przeciwprzepięciowej i systemy odgromowe nie cieszą się szczególnym powodzeniem zarówno u inwestorów instytucjonalnych, jak i indywidualnych. Systemy odgromowe postrzegane są zwykle jako źródło niepotrzebnych wydatków, przez co w wielu przypadkach zastępuje się je atrapami bądź w ogóle rezygnuje się z ich montażu. Warto dowiedzieć się, do czego służą systemy odgromowe i dlaczego są tak istotne dla bezpieczeństwa budynków.

Z czego składa się instalacja odgromowa?

System odgromowy składa się z sieci metalowych, montowanych na zewnątrz budynku przewodów, które łączą się bezpośrednio z ziemią. Dzięki temu energia przekazywana przez piorun może zostać bezpiecznie odprowadzona do gruntu, bez stwarzania zagrożenia dla ludzi i otoczenia. System odgromowy, który został przygotowany zgodnie z normą PN-EN 62305-1:2011, musi składać się z następujących elementów:

• zwodów pionowych i poziomych – część instalacji odgromowej, którą montuje się na dachu. Warto wiedzieć, że rolę zwodów często mogą również odgrywać niektóre metalowe części budynku, które należy połączyć z instalacją uziemiającą budynek bądź zapewnić odrębne uziemienie. Zwykle są to rynny, poręcze, a także metalowe części dachu. Nie mogą być to jednak elementy wykonane z blachy o mniejszej grubości niż 0,5 mm, a pod nimi nie mogą się znajdować materiały łatwopalne (np. materiały izolacyjne);
• przewodów odprowadzających – elementy, które łączą zwody z uziomami. Wykonuje się je z takich samych materiałów jak do produkcji zwodów. Przewody odprowadzające można montować zarówno na elewacji budynku, wzdłuż rynny, jak i pod elewacją w specjalnych rurach odgromowych, które charakteryzują się odpornością na przebicie elektryczne. Ze względów bezpieczeństwa przewodów zabezpieczających nie należy montować bliżej niż 2 m od wejścia do budynku;
• uziomów – uziom naturalny uwzględnia wykorzystanie uzbrojenia  fundamentu budynku, które musi być stale połączone z wyprowadzeniem taśmy stalowej poza obrys fundamentu. Uziom sztuczny polega na instalacji wokół budynku zamkniętego uziomu otokowego. W tym celu wykorzystuje się ocynkowaną taśmę stalową, którą należy zakopać na głębokość 80 cm, jednak należy pamiętać o tym, aby zachować 1 m odległość od budynku. Trzecia opcja to uziomy pionowe w postaci stalowych prętów wbitych w ziemię.

Do czego służą systemy odgromowe?

Najwyższym elementem systemu odgromowego są zwody – to one przejmują cały ładunek elektryczny w momencie uderzenia pioruna oraz niejako „zwabiają” pioruny, aby uderzyły w zwody, a nie w inne elementy budynku. Następnie prąd kierowany jest przewodami odprowadzającymi do uziomów. Tam zachodzi proces rozpraszania energii pioruna, dzięki czemu następuje wyrównanie różnicy potencjałów między chmurami a ziemią. Projektowane i wykonywane systemów odgromowych, podobnie jak w przypadku wszystkich innych domowych instalacji elektrycznych, powinno być zlecane doświadczonym specjalistom. Źle zaprojektowana instalacja elektryczna lub błędnie założony piorunochron (czyli system odgromowy) mogą narazić mieszkańców domu na niebezpieczeństwo porażenia prądem, doprowadzić do pożaru, a także znacznie uszkodzić budynek. Po wykonaniu instalacji odgromowej specjalista ma obowiązek dostarczyć pełną dokumentację techniczną instalacji oraz metrykę urządzenia piorunochronnego. Metryka musi zawierać dane dotyczące lokalizacji instalacji odgromowej, datę jej wykonania, datę powstania urządzenia piorunochronnego, a także informacje i adresy projektanta oraz wykonawcy.